Ik pak de pen weer op

Het is lang stil geweest op deze site. Bijna tien jaar geleden publiceerde ik het laatste stuk, waarin ik uitlegde waarom ik dacht dat de website als fenomeen zijn beste tijd had gehad.Als ik dat nu teruglees, staan er observaties in waarop ik best nog wel trots ben, maar ook miskleunen van de eerste orde.

Doet er niet toe; ik besloten mijn hele archief te laten staan, voor wat het waard is.Ik heb het druk gehad. Mijn betaalde baan als hoofd Digitaal bij de VPRO (de afdeling heet overigens inmiddels officieel 'Innovatie en Digitale Media') kost me gemiddeld al ruim meer dan de 36 uur per week die er officieel in de CAO voor wordt uitgetrokken.

Ik klaag daar niet over, want de VPRO is een fantastische werkgever waar prachtige dingen gebeuren.Maar daarnaast ben ik ook nog eens heel druk geweest met PublicSpaces - de stichting die strijdt voor een eerlijker, meer open, en minder door Big Tech gedomineerd internet.

Ik heb PublicSpaces in 2018 opgericht en inmiddels is dat een weliswaar kleine, maar ook zeer professionele club geworden, en een uitgebreid netwerk van allemaal (publieke) partijen die samen werken om het internet een wat veiliger plek te maken. Mijn rol bij PublicSpaces is nog steeds het voorzitterschap van het bestuur. Ik mag dat nog anderhalf jaar doen, en dan moet ik statutair plaatsmaken; ik heb dan mijn maximale twee termijnen van vier jaar erop zitten.

Mijn werk met en bij de VPRO en PublicSpaces geven mij een bepaalde blik op wat er allemaal gebeurt in de wereld; en vooral: wat voor plek heeft mijn idealisme nog als overal om me heen rechts-extremistische en populistische partijen de dienst gaan uitmaken, en het merendeel van de bevolking dat kennelijk prima vindt? Hoe geef ik mijn idealen nog vorm?

Ik heb daarover best wel wat gesprekken gevoerd met mijn voormalige baas, Lennart van der Meulen - helaas veel te vroeg overleden, vorig voorjaar. We zijn ongeveer van dezelfde generatie, geboren rond het jaar '60 van de vorige eeuw (hij van '58, ik van '62), liepen mee in de kraakbeweging en de anti-kernwapendemonstraties van de jaren tachtig, en brulden 'no future' mee met de punkers van destijds. Wij vonden elkaar in de observatie dat we aan idealisme met de jaren nog niks hadden ingeboet, maar dat we manieren hadden gevonden om die idealen vorm te geven door ons werk.

Voor mij geldt: als journalist sta je in dienst van de publieke zaak - ook al werk je voor een commercieel bedrijf. Je dient publieke waarden zoals openheid, democratie, controle van de macht, en brede verspreiding van informatie. En ook toen ik formeel journalist af werd en bij de VPRO in het management team terecht kwam, bleef ik die waarden trouw. Hier kreeg dat meer vorm in de manier waarop we bijvoorbeeld met technologische innovatie omgingen: altijd nieuwsgierig naar de mogelijkheden, maar ook altijd kritisch op de bijeffecten, zowel voor afzonderlijke gebruikers als voor de maatschappij als geheel.

Hoe wenselijk is het bijvoorbeeld dat media steeds immersiever worden; dat met technieken als virtual reality het publiek kan vergeten dat ze zich in een gemedieerde werkelijkheid bevindt? Is het niet veel gezonder als we altijd in de gaten houden dat er onderscheid bestaat tussen het 'echte leven' en dat wat via de media tot ons komt?

Enfin, het is een klein voorbeeld, maar het toont waarom ik mij thuis voel bij de VPRO - als een club waar publieke waarden écht worden doorvoeld en ook geprobeerd wordt om deze te laten terugkomen in de hele bedrijfsvoering.

Hoe dan ook, onze rol in de omgang met publieke waarden - zowel bij PublicSpaces als bij de VPRO - zie ik ook terug in veel andere publieke organisaties. Veel onderwijsinstellingen, maar ook bibliotheken, musea, zorginstellingen en zelfs energiebedrijven houden zich bezig met de publieke zaak.

En daar komt denk ik mijn belangrijkste drijfveer vandaan om de pen weer op te pakken, tien jaar later. Ik wil die bewegingen bij al die instellingen gaan documenteren, en onderzoeken hoe deze aansluiting vinden bij de zelforganisaties van burgers die óók overal aan het opkomen zijn.

Want ook dat is wel duidelijk geworden. De overheid toont zich steeds onmachtiger, en een groot deel van het internationale bedrijfsleven laat zich steeds meer van zijn kortzichtige kant zien - het oog gericht op de maximale aandeelhouderswaarde bij de volgende dividenduitkering. Zicht op de lange termijn en maatschappelijke belangen moet steeds meer uit de maatschappij zelf komen.

Ik zal deze berichten gaan plaatsen met de tag 'Transitie' en deze afwisselen met ook wat meer persoonlijke observaties. Zaken die me raken of me inspireren en die misschien alleen op een indirecte manier te maken hebben met deze transitie.